O literaturze etruskiej

Język etruski, pomimo wieloletnich prac, nadal pozostaje językiem nie do końca odczytanym. O znaczenie każdego słowa toczą się całe debaty, a żaden słownik nie podaje 100% pewnych znaczeń. Gramatyka jest skrzętnie rekonstruowana na podstawie znanych nam procesów językowych, jednak brak zaklasyfikowania etruskiego do konkretnej rodziny języków pozostawia ją w pewnej sferze umowności. Językowcy do dziś kłócą się, czy etruski był językiem indoeuropejskim czy nie. Dominuje drugi pogląd, jednak warto podkreślić, że nie wszyscy się z nim zgadzają. 

 Co w takiej sytuacji powiedzieć można o literaturze etruskiej?  Jak zapewne domyślacie się- niewiele. Najczęstszą formą literacką, jaka zachowała się do naszych czasów, są inskrypcje, dotyczące spraw urzędowych, prawnych, religijnych lub nagrobne epitafia. Jednak nawet  ich poziom językowy pozwala podejrzewać, że Etruskowie lubowali się w zawiłych formach gramatycznych. 

Cippus (stela) graniczny z Perugii, z tekstem prawnym o własności gruntu

O wysokim poziomie literatury pięknej zaświadczyć mogą jedynie przekazy rzymskie, o czym wspominali Cyceron i Liwiusz. Zapewne scenom bankietowym, którymi tak chętnie zdobiono ściany grobowców, towarzyszyły popisy recytatorskie, śpiewacze lub nawet niewielkie spektakle. Społeczeństwa z silnie wyodrębnioną klasą arystokratyczną, a takim niewątpliwie byli Etruskowie, charakteryzują się ogromną różnicą pomiędzy kulturą tzw. wysoką, uprawianą przez dobrze urodzonych, oraz ludową. Arystokracja, podkreślając dodatkowo swoje predestynowanie do rządzenia, zapewne mocno angażowała się w sztukę i inwestowała w mecenat, budując przepaść mentalną w stosunku do poddanych. Wszystko to jednak hipotezy.

Nieco lepiej poznanym działem literatury etruskiej jest twórczość religijna. Mamy rzymskie przekazy o "Disciplina etrusca", jej fragment zachował się na bandażu mumii z Zagrzebia.Religijny charakter mają także wspomniane powyżej inskrypcje, które odnajdowane są nie tylko na terenach świątynnych, ale także na posążkach wotywnych i kultowych.

Znanych jest także kilka graffitti, czyli napisów z murów, w etruskim. Odkrywane są w trakcie wykopalisk, na fragmentach ścian budynków. Rzadko jednak da się z nich odczytać cały tekst.

Więcej podobnych postów:

Tabliczki z Pyrgi