Zwiedzamy Toskanię. Przewodnik etruski

Ostatnio znajomy poprosił mnie, bym napisała parę słów o etruskich zabytkach w Toskanii, które warto odwiedzić. Prawda jest taka, że odwiedzając ten region Włoch trudno o etruskie pozostałości nie potknąć. Jakieś murki, kawałki ceramiki, fragmenty wapiennych bloków wystają z ziemi na każdym kroku. Jednak zwykły turysta, nie wiedząc czego ma szukać, najwyżej się na nich poślizgnie i pójdzie dalej, nie wiedząc nawet, że właśnie miał kontakt z najcudowniejszą cywilizacją Półwyspu Apenińskiego. 

Prowincje Toskanii. Ich granice wiążą się z podziałem terytorialnym Etrurii

Ponieważ nie zamierzam pisać całego przewodnika postaram się ograniczyć do krótkiej listy miejsc naprawdę godnych uwagi:

O literaturze etruskiej

Język etruski, pomimo wieloletnich prac, nadal pozostaje językiem nie do końca odczytanym. O znaczenie każdego słowa toczą się całe debaty, a żaden słownik nie podaje 100% pewnych znaczeń. Gramatyka jest skrzętnie rekonstruowana na podstawie znanych nam procesów językowych, jednak brak zaklasyfikowania etruskiego do konkretnej rodziny języków pozostawia ją w pewnej sferze umowności. Językowcy do dziś kłócą się, czy etruski był językiem indoeuropejskim czy nie. Dominuje drugi pogląd, jednak warto podkreślić, że nie wszyscy się z nim zgadzają. 

 Co w takiej sytuacji powiedzieć można o literaturze etruskiej?  Jak zapewne domyślacie się- niewiele. Najczęstszą formą literacką, jaka zachowała się do naszych czasów, są inskrypcje, dotyczące spraw urzędowych, prawnych, religijnych lub nagrobne epitafia. Jednak nawet  ich poziom językowy pozwala podejrzewać, że Etruskowie lubowali się w zawiłych formach gramatycznych.